گردشگري

با دقت در سفرنامه‌هايي كه به جاي مانده به اين نتيجه مي‌رسيم كه آنچه از قرن نهم تا قرن چهاردهم ميلادي وجود دارد، سياحت مسلمانان است به كشورهاي خاورميانه و خاور دور، مانند: ژاپن و آفريقا و اروپا. جهانگردان مسلمان گزارش سفر خويش را در كتابهاي جغرافيائي و يا در تحقيقات تاريخي و عقيدتي ارائه داده‌اند؛ و در اين دوران خبري از رفت‌وآمد سياحان اروپايي و مردمان غرب مسيحي نيست؛ و گويا آنان هيچ گونه‌اي علاقه‌اي به گردشگري نداشته‌اند. گاه گاهي به يك جهانگرد و تاجر يهودي غربي در بلاد شرق برمي‌خوريم. از قرن پانزدهم به بعد، به ويژه در قرن هفدهم مي‌بينيم كه جريان گردشگري به طور دقيق به عكس جريان يافته است. جهانگردان مهم را غربيان تشكيل مي‌دهند كه به سرزمينهاي شرق روي آورده و گزارشهاي گوناگوني از آداب، ميراث فرهنگي، شيوه‌هاي حكومتي، اجناس و محصولات شهرهاي اسلامي داده‌اند و خبري از جهانگردان مسلمان نيست و يا اگر رحله هائي وجود دارد، در محدوده سفر حج و از منطقه‌اي اسلامي به منطقه‌اي ديگر است.